Pomocnik. W ostatnich latach za najważniejszą strefę boiska uważa się środek pola, a jego opanowanie zdaniem wielu komentatorów pełni kluczową rolę w zwycięstwach najlepszych drużyn dekady. Gracze będący łącznikami między atakiem a obroną nazywani są pomocnikami i pełnić mogą na boisku najróżniejsze role. Choć tak naprawdę każdemu z typów pomocnika poświęcić można by co najmniej rozdział w książce o piłkarskiej taktyce, przyjrzyjmy się im choć z grubsza. Jak pomocnik odnaleźć może się w zespole?
Z artykułu na temat roli pomocnika w piłce nożnej dowiesz się:
- Jakie zadania ma przed sobą defensywny pomocnik?
- Jaką rolę w środku pola pełni box-to-box, a kim jest mezzala?
- Czy dziś możemy jeszcze mówić o bocznych pomocnikach?
- Jak wysoko gra dziesiątka, czyli pomocnik ofensywny?
Defensywny pomocnik może być też rozgrywającym. Od czego to zależy?
W roli defensywnego pomocnika wielu fanów piłki widziałoby przede wszystkim tych graczy środka pola, których głównym zadaniem jest wspieranie obrońców w powstrzymywaniu ofensywnych zakusów drużyny przeciwnej. I faktycznie, tacy gracze jak znany z występów w FC Barcelonie Sergio Busquets czy reprezentujący barwy Chelsea N’golo Kante są najlepszymi przykładami defensywnych pomocników wybitnych istotnych w rozbijaniu ataków. Często nazywa się ich “przecinakami”, gdyż nie tylko są w stanie odebrać przeciwnikowi piłkę albo asekurować wychodzących wyżej kolegów z drużyny, ale także przeciąć podanie w środku pola i zdusić zagrożenie w zarodku dzięki swojej ruchliwości oraz umiejętności przewidywania.
W formacjach piłkarskich takich jak 4-2-3-1 obok pomocnika z zadaniami defensywnymi jest jednak miejsce także na gracza, który powinien charakteryzować się kreatywnością, spostrzegawczością oraz chłodną głową. Określenia tego typu gracza różnią się w zależności od przyjętych konwencji i języka (może być to regista, deep-lying playmaker albo holding midfielder), jednak istotna jest przede wszystkim jego rola na boisku. Bardziej niż na wślizgach czy przejmowaniu piłki powinien skupiać się na rozrzucaniu piłek do bocznych sektorów boiska, rozpoczynaniu akcji ofensywnych nietuzinkowymi zagraniami albo przetrzymaniu piłki, kiedy do rozegrania należy wprowadzić nieco spokoju. W ostatniej dekadzie za najwybitniejszych pomocników tego typu uchodzili tacy gracze jak Andrea Pirlo, Michael Carrick albo Xabi Alonso.
Popularnymi określeniami są również box-to-box oraz mezzala
Defensywni pomocnicy, którejkolwiek ze zróżnicowanych ról nie pełniliby w linii pomocy, utożsamiani są raczej ze środkowymi partiami boiska. Nieco inaczej jest z dwoma kolejnymi typami pomocników. Pierwszym z nich jest box-to-box, określany również jako gracz B2B.
W ostatniej dekadzie od graczy ze środka pola znacznie częściej wymaga się wyspecjalizowania w zadaniach defensywnych lub ofensywnych. Mimo to na profesjonalnych boiskach wciąż znaleźć możemy zawodników dobrze odnajdujących się zarówno w ataku, jak i rozbijaniu ataków przeciwnika. Są oni idealnymi kandydatami do roli pomocników typu box-to-box. Jak wskazuje angielska nazwa, do zadań takiego gracza należy bieganie od pola karnego do pola karnego. Jako najbardziej rozpoznawalnych zawodników B2B wymienia się dziś takie gwiazdy jak Arturo Vidal, Jordan Henderson czy Paul Pogba.
Nieco inaczej sprawa ma się z graczem określanym przez Włochów jako mezzala. Jego od środka boiska trzyma z dala nie potrzeba wspierania kolegów pod którąś z bramek, lecz zadanie wspomagania skrzydłowych. Stąd właśnie wywodzi się samo określenie, oznaczające w języku włoskim “pół-skrzydłowego”. Od pomocników typu box-to-box zawodnik taki różni się zdecydowanie mniejszą liczbą zadań defensywnych. W dzisiejszym futbolu gracz przypisany do tej pozycji pojawia się najczęściej w formacji 4-3-3, a doskonałymi przykładami będą tu gracze z linii pomocy Napoli – Piotr Zieliński oraz Allan.
Typowi boczni pomocnicy są dziś rzadkimi okazami
Mianem białego kruka bibliofile określają szczególnie trudną do dostania książkę. Takim samym rzadkim ptakiem jest we współczesnym futbolu boczny pomocnik. Kibice pamiętający triumfy formacji 4-4-2 oraz wyczyny Ryana Giggsa czy Davida Beckhama doskonale wiedzą, o jakim typie zawodnika jest tu mowa – to gracz podobny do pomocnika box-to-box, tyle że trzymający się bocznych linii boiska. Niestety, wraz z rozwojem piłkarskiej taktyki pozycja ta zwyczajnie zanikła.
To, że boczni pomocnicy nie odgrywają w dzisiejszym futbolu większej roli, nie oznacza oczywiście, że pokrywane przez nich sektory boiska leżą odłogiem. Jeżeli chodzi o zadania defensywne, w zależności od przyjętej przez zespół formacji obrona leżeć może na barkach wysoko grających bocznych obrońców lub elastycznych wahadłowych. W dogrywaniu wypieszczonych piłek graczom z centralnych linii ataku przodują zaś skrzydłowi, o których roli we współczesnym futbolu pisaliśmy więcej charakterystyce poszczególnych typów napastników.
Na koniec pozostają pomocnicy ofensywni, nazywani też dziesiątkami
Gracze występujący na tej pozycji często grają z numerem 10, stąd też ofensywni pomocnicy nazywani są również dziesiątkami. Popularnymi również w Polsce określeniami są ponadto playmaker oraz trequartista. Gracze tacy jak Bruno Fernandes, Thomas Mueller, Kevin de Bruyne czy David Silva pełnią w poszczególnych meczach różne role, jednak każdy z nich śmiało może być określony ofensywnym pomocnikiem, czyli graczem mającym przede wszystkim ofensywne zadania.
Prymarną rolą dziesiątek jest wspieranie napastników oraz kreowanie ofensywnej gry zespołu, przez co gracze okupujący tę pozycję stanowią centralny łącznik między linią napadu a pomocy. Charakteryzować muszą się zatem wieloma cechami, których w takim samym stopniu nie wymaga się od napastników czy innych pomocników, grających nieco bliżej własnej bramki. Nienaganne wyszkolenie techniczne, świetny drybling, doskonałe podania, umiejętność dostrzegania dziur w szeregach obronnych drużyny przeciwnej, a także ciąg do bycia “pod grą”… Dziesiątka musi potrafić naprawdę wiele!