Formacje piłkarskie. Najpopularniejsze taktyki w futbolu

Redakcja

18 sierpnia 2020

Mecz

Formacje piłkarskie. Każdy trener może delegować do gry w piłkarskim meczu jedenastu zawodników. Mając do dyspozycji nawet największe sportowe talenty, nie byłby w stanie osiągnąć sukcesu bez odpowiednio dobrej taktyki. Jedni szkoleniowcy preferują grę z nastawieniem na obronę, inni myślą wyłącznie o ataku. Na czym polegają najpopularniejsze piłkarskie formacje.

Z tekstu na temat najpopularniejszych formacji piłkarskich dowiesz się:

HISTORIA TAKTYKI PIŁKARSKIEJ. NA POCZĄTKU BYŁ CHAOS

Początek historii piłki nożnej, za który umownie uznaje się 1863 rok, gdy założono Football Association, obfitował w mecze pełne dezorganizacji i chaosu. Wówczas był to sport silnie indywidualistyczny, gra rzadko opierała się na podaniach, a przede wszystkim nie obowiązywał podział na formacje piłkarskie. Próby uporządkowania zawodników na boisku nie od razu przyniosły spodziewane efekty. Pierwsze rodzaje taktyk były na wskroś ofensywne – przykładowo zespoły rozgrywały mecze w ustawieniu 2-3-5, 2-1-7, a nawet 1-1-8.

Dopiero w XX wieku zaczęły się klarować formacje piłkarskie oraz style grania, które pozwoliły nadać piłce nożnej pewnego ładu i porządku. Słynne, kładące szczególny nacisk na działania defensywne włoskie Catenaccio z lat 30., ewolucja brazylijskiego 4-2-4 w 4-3-3 podczas Mistrzostw Świata w 1962 roku czy klasyczne angielskie 4-4-2 to tylko przykładowe systemy prowadzenia gry, które stopniowo, na przestrzeni wielu lat zrewolucjonizowały pojęcie taktyki w piłce nożnej.

ZMIERZCH I POJEDYNCZE PRZEBŁYSKI 4-4-2

Zestawienie 4-4-2 to najpopularniejsza piłkarska taktyka na świecie i jednocześnie niemal już wymarła. Zakłada budowanie podstawowego składu w oparciu o czterech obrońców, czterech pomocników oraz duet napastników. Formacja przywodząca na myśl przede wszystkim futbol angielski, która za kilkanaście lat może być traktowana jako rozwiązanie niemal archaiczne. Wszystko przez rosnące znaczenie środka pola, którego opanowanie uznawane jest dziś za podstawę sukcesu. Dwójka pomocników oddelegowana do tej roli to tymczasem stanowczo za mało.

Współczesna charakterystyka piłki nożnej nie pozwala na stosowanie przez trenerów ustawienia 4-4-2 i najczęściej gra się jednym napastnikiem. W ostatnich latach zdarzały się jednak przypadki, gdy zespół odnosił sukcesy przy taktyce 4-4-2. Przykładami posłużą mistrzowie z podwórka Premier League – Manchester City dowodzony przez Manuela Pellegriniego z sezonu 2013/2014 albo Leicester City z Claudio Ranierim na czele z kampanii rozgrywek 2015/2016.

4-2-3-1 POMAGA ZDOMINOWAĆ ŚRODEK POLA

4-2-3-1 to ustawienie bardzo popularne i chętnie stosowane przez współczesnych managerów. Podstawowy skład zespołu składa się z czterech obrońców, dwóch środkowych pomocników (bardzo często jeden wykonuje zadanie stricte defensywne i odpowiada za odbiór piłki oraz przecinanie akcji rywala), ofensywnego pomocnika (inaczej określanego mianem rozgrywającego), dwóch bocznych pomocników (mogą być również skrzydłowymi) oraz wysuniętego na szpicy napastnika.

W tym ustawieniu szczególny nacisk zostaje położony jest na kreowanie akcji i prowadzenie piłki w centralnej części boiska, zakładając również sporą wymianę podań. Przykładowo w takim ustawieniu po tytuł mistrzowski Premier League w sezonie 2014/2015 sięgnął z Chelsea José Mourinho, mając do dyspozycji właściwie dwóch rozgrywających – grającego za plecami napastnika Oscara oraz kreującego akcję z głębi pola, występującego w jednej linii z defensywnym pomocnikiem Francesca Fàbregasa. 

WZROST ZNACZENIA USTAWIENIA 3-5-2

To formacja, która zyskała w ostatniej dekadzie ogromną popularność, choć przez długie lata stosowana było przede wszystkim przez włoskich ligowców. Przykładowo z taktyki 3-5-2 zaczęli korzystać managerowie z Premier League, tacy jak Louis van Gaal czy Arsène Wenger. O tym, że zaadaptowanie 3-5-2 na własnym gruncie nie należy do najprostszych zadań, przekonały się właśnie prowadzone przez nich drużyny Manchesteru United oraz Arsenalu. Żadna z nich nie osiągnęła bowiem wówczas znaczącego sukcesu.

Rozmieszczenie zawodników 3-5-2 zakłada płynne, bardzo sprawne przejście z działań ofensywnych do defensywnych. Za sprawą szeroko grających wahadłowych następuje przeobrażenie ustawienia zespołu w 5-3-2. Wahadłowi mają podwójne zadanie na boisku – wspierają zbudowany z trzech obrońców blok obronny oraz adresują piłki do występującego w ataku duetu napastników. Obecnie taktyka 3-5-2 w największym stopniu wykorzystywana jest przez włoskiego trenera Antonio Conte, który specjalnie pod nią buduje siłę Interu Mediolan.

MISTRZOWIE OFENSYWY WYBIERAJĄ 4-3-3

4-3-3 to obecnie najpopularniejsze formacje piłkarskie nastawione na dynamiczną, grę ofensywną, która zakłada tworzenie podstawowego składu w oparciu o czterech obrońców, trzech pomocników, dwóch skrzydłowych oraz środkowego napastnika. Kluczowe jest umiejętne zgranie ze sobą tercetu środkowych pomocników, którzy muszą podzielić zadania defensywne z rozgrywaniem akcji i wspieraniem ofensywnego tria.

Z racji, iż formacja 4-3-3 nie zakłada obecności bocznych pomocników, to większe oczekiwania są wobec bocznych obrońców, którzy mają za zadanie wspierać skrzydłowych i w wielu przypadkach nawet częściej od nich starać się zagrywać piłki do środkowego napastnika. Obecnie 4-3-3 spotykane jest w drużynie Liverpoolu, w którym linia ataku złożona z trzech zawodników Mohamed Salah – Roberto Firmino – Sadio Mané wspierana jest przez prawdopodobnie najlepszy współczesny duet bocznych obrońców Trent Alexander-Arnold – Andrew Robertson. W ustawieniu 4-3-3 spektakularne sukcesy odnosiła także FC Barcelona dyrygowana przez Josepa Guardiolę, uważana przez wielu ekspertów za najsilniejszą drużynę w historii futbolu.

Autor tekstu

Najnowsze wpisy