Sędzia piłkarski. Na wspomnienie o nim automatycznie przychodzi nam na myśl arbiter biegający z gwizdkiem po całej płycie boiska. Osób odpowiedzialnych za zgodny z zasadami przebieg meczu jest jednak znacznie więcej. Jaką rolę pełni sędzia piłkarski? Czy w porównaniu z piłkarzami zarabia za swoją pracę zbyt mało? W jaki sposób zostaje się arbitrem? Zapraszamy do przeglądu!
W artykule na temat sędziego piłkarskiego dowiesz się:
Sędzia główny jest jednym z kilku arbitrów
Ilu arbitrów sędziuje jednocześnie spotkanie? Chociaż zwracamy uwagę przede wszystkim na sędziego głównego, którego rola jest największa, w zależności od poziomu rozgrywek osób odpowiedzialnych za pilnowanie zasad może być znacznie więcej. Oczywiście w meczach najniższych klas rozgrywkowych zabraknie miejsca nawet dla sędziów liniowych, ale na Mistrzostwach Świata czy w Lidze Mistrzów obsada sędziowska prezentuje się naprawdę okazale.
Jakie role na boisku przewidziane są dla arbitrów?
- Sędzia główny – najważniejszy z arbitrów, podejmujący ostateczne decyzje na podstawie opinii pozostałych sędziów, ale mający również możliwość jednostronnego podważania ich. Oprócz podstawowych kompetencji, takich jak pilnowanie przestrzegania przepisów gry oraz karanie piłkarzy żółtymi i czerwonymi kartkami, w szczególnych przypadkach może nawet zatrzymać spotkanie lub zakończyć je w dowolnym momencie.
- Sędzia asystent – zwany również sędzią bocznym lub liniowym. Ma za zadanie biegać wzdłuż linii bocznej jednej z połów boiska, co pozwala mu na informowanie sędziego głównego o autach, spalonych czy innych wydarzeniach niedostrzegalnych dla arbitra z gwizdkiem. Sędziowie asystenci występują zazwyczaj w parach, a ich najbardziej charakterystycznym atrybutem jest chorągiewka, przy pomocy której sygnalizują sędziemu głównemu zespół winny danego zdarzenia.
- Sędzia techniczny – pomocnik sędziego, do którego zadań należy kontrolowanie technicznych aspektów spotkania, takich jak wyświetlanie na specjalnym ekranie czasu pozostałego do końca spotkania czy numerów graczy wchodzących na boisko. Ze względu na kontakt z trenerami są niejako łącznikami pomiędzy nimi a sędzią głównym. W przypadku ewentualnej kontuzji arbitra to właśnie sędzia techniczny ma za zadanie go zastąpić.
- Sędzia VAR – arbiter stacjonujący w punkcie wideoweryfikacji poza boiskiem, będący w ciągłym kontakcie z sędzią głównym. Sugeruje mu odpowiednią decyzję w przypadkach spornych lub nakłania go do samodzielnego obejrzenia powtórki w specjalnym punkcie VAR. Czyni to przy zawsze dyskusyjnym dyktowaniu rzutu karnego, po zdobyciu przez daną drużynę gola lub w przypadku przyznawania żółtej albo czerwonej kartki.
Warto zaznaczyć, że w niektórych większych turniejach organizatorzy wyznaczają jeszcze dwóch dodatkowych sędziów-asystentów, których zadaniem jest śledzenie wyłącznie wydarzeń w polu karnym.
Ile zarabia sędzia piłkarski? W porównaniu do piłkarzy naprawdę mało
Zarobki piłkarzy biegających po boiskach najlepszych lig są dla przeciętnego zjadacza chleba kosmiczne. W czasach, gdy najlepsze kluby kuszą setkami tysięcy euro nawet nastolatków, zarobki sędziów wypadają dość blado. Mimo iż na rodzimych stadionach różnice bywają kilkukrotnie mniejsze, nadal arbitrów i poszczególnych piłkarzy dzielić może spora przepaść.
Sprawdźmy zatem, ile zarabia sędzia piłkarski za mecz w różnych rozgrywkach.
- Mistrzostwa Świata – za jedno spotkanie na Mistrzostwach Świata 2018 rozgrywanych w Rosji najlepsi sędziowie dostawali według ówczesnych kursów dolara około 12 000 zł za pojedyncze spotkanie, a ponadto za cały turniej liczyć mogli na podstawową wypłatę 280 000 zł.
- Liga Mistrzów – zarobki sędziów w Lidze Mistrzów są zależne od fazy turnieju oraz doświadczenia danego arbitra. Najbardziej prestiżowe mecze przynieść mogą dobremu sędziemu głównemu niemal 30 000 zł, a jego asystenci dostaną trzy razy mniej.
- La Liga – w lidze hiszpańskiej jeden mecz przynosi sędziemu głównemu około 25 000 zł, a jego asystentom 9 000 zł.
- Premier League – na angielskich boiskach sędzia główny dostaje za mecz równowartość nieco ponad 5 500 zł, ale dodatkowo liczyć może na roczną pensję oscylującą wokół 200 000 zł.
- Ekstraklasa – w Polsce w najwyższej klasie rozgrywkowej główny arbiter zarobi za mecz nawet 3 000 zł.
- Okręgówka – na tym poziomie za przyjazd na spotkanie sędzia dostanie kilkadziesiąt złotych i zwrócone zostaną mu koszty podróży.
Jak zostać sędzią piłkarskim? Wymagany jest mocny charakter i żelazne płuca
Mimo iż sędziowie zarabiają zwykle mniej niż piłkarze, dla wielu osób jest to świetna droga do odnalezienia się w świecie futbolu w sytuacji, gdy zawodowa gra w piłkę nie jest z jakichś powodów możliwa. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że z byciem sędzią wiąże się olbrzymia odpowiedzialność. Każdy arbiter popełnia błędy, dlatego oprócz umiejętności radzenia sobie z presją ze strony piłkarzy i kibiców ważne jest również wyciąganie wniosków z niepoprawnych decyzji. Ponadto charakteryzować trzeba się ogólnym wysportowaniem oraz wydolnością. Praca arbitra polega nie tylko na obserwowaniu i rozstrzyganiu, ale także na bieganiu po całym obszarze boiska piłkarskiego. Trudno wyobrazić sobie, aby sędzia podejmował optymalne decyzje, nie mogąc złapać oddechu.
Jak zostać sędzią piłkarskim w Polsce? Aby tego dokonać, należy zapisać się na specjalny kurs w lokalnym Wojewódzkim Związku Piłki Nożnej. Do takiego szkolenia przystąpić może każdy, kto skończył 16 lat, ma wykształcenie średnie lub uczy się w szkole ponadgimnazjalnej oraz nie był karany. Po kilku miesiącach kandydat na sędziego może podejść do testów teoretycznych i praktycznych, dzięki którym zostanie arbitrem.
Od tego momentu ścieżka kariery sędziego do gwizdania w najbardziej prestiżowych meczach jest jednak długa i wyboista. Pracę rozpoczyna się w rozgrywkach młodzieżowych, a awanse do wyższych klas rozgrywkowych wymagają nie tylko czasu, ale również ciągłego doskonalenia zawodowego. Dodatkowe szkolenia, wyjazdy na konferencje oraz rozwój umiejętności interpersonalnych są niezbędne, aby sędzia piłkarski miał szansę dostać się na boiska Ekstraklasy lub rozgrywek międzynarodowych.